Documenten
Op deze pagina vindt u links naar relevante studies en achtergronddocumenten die te maken hebben met arbeidsmarktrelevantie en doelmatigheid van mbo-opleidingen.
Kamerbrief OCW: Kansrijk opleiden – macrodoelmatigheidsbeleid mbo
Deze recente brief aan de Tweede Kamer (d.d. 22 december 2022) over macrodoelmatigheid beschrijft de inzet van de minister van OCW op kansrijk opleiden in het mbo. Dit mede in reactie op adviezen van de CMMBO en SBB. Daar waar relevant, wordt in de brief ook de link gelegd met de aanpak van macrodoelmatigheid in het hoger onderwijs.
Het beleid voor macrodoelmatigheid in het mbo is en blijft gebaseerd op zoveel mogelijk zelfregulering door de sector. Het gaat erom dat de mbo-sector optimaal bijdraagt aan een kansrijke toekomst voor studenten. Dat begint bij het bieden van goede begeleiding en heldere informatie aan studenten om verantwoorde studiekeuzes te maken. Ook moet de student voldoende ruimte krijgen voor oriëntatie aan het begin van de opleidingen. Kansrijk opleiden vraagt om een nog sterkere samenwerking op landelijk, sectoraal maar ook zeker op regionaal niveau tussen instellingen onderling en met het bedrijfsleven. Andere doelen zijn het in stand houden van een toegankelijk opleidingenaanbod in krimpregio’s en het opleiden van voldoende mensen voor arbeidsmarkttekorten, dit mede door het stimuleren van leven lang ontwikkelen voor werkenden en werkzoekenden.
Evaluatie van de wet en beleidsregel macrodoelmatigheid
Voor de evaluatie van de wet en beleidsregel Macrodoelmatigheid in het mbo heeft ResearchNed een uitgebreide analyse gemaakt van de ontwikkeling van de instroom en het aanbod van opleidingen in relatie tot het historisch en toekomstig arbeidsmarktperspectief van opleidingen sinds de invoering van de wetgeving. Dit om na te gaan of de instroom in en het aanbod van opleidingen met meer arbeidsmarktperspectief is toegenomen. Uit de analyses blijkt dat dit in het algemeen niet het geval is. Er zijn niet evident minder studenten die kiezen voor opleidingen met een relatief ongunstig arbeidsmarktperspectief, het aanbod van opleidingen is daarin groot en in de trendmatige instroom in opleidingen noch in de ontwikkeling van het opleidingenaanbod zijn in de afgelopen periode verschuivingen te zien die duiden op een substantieel toegenomen arbeidsmarktperspectief (ResearchNed, 2019). Een gunstige uitzondering vormt de BBL. Het voorgaande bevestigt dat het arbeidsmarktperspectief van mbo-opleidingen nu vooral wordt beïnvloed door structurele en conjuncturele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt (de vraagzijde) en niet zozeer door ontwikkelingen in instroom of van aanbod van opleidingen (de aanbodzijde).
Wet macrodoelmatigheid in het beroepsonderwijs
Vanaf 1 augustus 2015 is de wet Macrodoelmatigheid in het beroepsonderwijs van kracht. Deze wet regelt, onder andere, de zorgplichten arbeidsmarktperspectief en doelmatigheid voor het bekostigd middelbaar beroepsonderwijs. De Wet macrodoelmatigheid in het beroepsonderwijs regelt o.a. de aanscherping van de bestaande zorgplicht arbeidsmarktperspectief en de introductie van de nieuwe zorgplicht doelmatigheid voor mbo-instellingen. Ook regelt deze wet welke informatie een mbo-instelling aan potentiële studenten moet geven voor een goede studiekeuze en het tijdig melden van een voornemen tot het starten of stoppen van een opleiding. Deze wet is op 1 augustus 2015 inwerking getreden.
Beleidsregel macrodoelmatigheid beroepsonderwijs
Op basis van de Wet macrodoelmatigheid mbo heeft de Minister voortaan de bevoegdheid maatregelen te nemen als één van de zorgplichten arbeidsmarktperspectief en doelmatigheid niet wordt nageleefd. In deze beleidsregel staat welke aandachtspunten de Minister in ieder geval hanteert om vast te stellen of zorgplichten worden nageleefd en staan andere criteria waarmee de Minister rekening moet houden bij het uitvoeren van zijn bevoegdheid. De beleidsregel geeft daarmee richting aan de afwegingen die de Minister maakt. Ook de CMMBO gebruikt deze criteria.
Regeling melding voornemen starten of beëindigen beroepsopleidingen
Deze regeling is een nadere uitwerking van een onderdeel van de Wet macrodoelmatigheid in het beroepsonderwijs. Ze beschrijft wanneer en hoe mbo-instellingen hun voornemens tot het starten en stoppen van mbo-opleidingen aan DUO moet melden.
Portfoliobeleid in het mbo
De rapportage van MBO15 geeft inzicht in de stand van zaken van het portfoliomanagement van mbo-scholen.
De plicht tot verantwoordelijkheid, nadere inkadering van de zorgplicht doelmatigheid
Dit rapport geeft de uitkomsten weer van een onderzoek naar de inkadering van de zorgplicht doelmatigheid. Het vormde een inhoudelijke basis voor de ‘Beleidsregel macrodoelmatigheid beroepsonderwijs’.
Macrodoelmatigheid mbo: inkadering zorgplicht arbeidsmarktperpspectief
In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar een beoordelingskader voor het arbeidsmarktperspectief van beroepsopleidingen. Het vormde daarmee een basis voor uitwerking van de zorgplicht arbeidsmarktperpspectief.
Zicht op een macrodoelmatig opleidingsaanbod
Dit advies van de Onderwijsraad vormde een belangrijke basis voor de wet ‘Macrodoelmatigheid in het mbo’.