Het arbeidsmarktperspectief van mbo niveau 2-opleidingen staat, door met name technologische ontwikkelingen, onder druk. Daarom heeft de Commissie macrodoelmatigheid mbo (CMMBO) hierover een advies uitgebracht aan de minister van OCW. Centraal hierbij staat de vraag wat mbo-instellingen kunnen doen om het arbeidsmarkt- en doorstroomperspectief voor jongeren die op dit niveau zijn aangewezen te versterken.

Uit landelijk oogpunt constateert de Commissie dat het arbeidsmarkt- en doorstroomperspectief van mbo 2-opleidingen gemiddeld voldoende tot goed is. Er is echter sprake van grote verschillen tussen de verschillende opleidingen en tussen dezelfde opleidingen van verschillende mbo-instellingen. De arbeidsmarktwaarde van het mbo 2-diploma hangt sterk af van de gevolgde beroepsopleiding, leerweg en van de mbo-instelling waar die opleiding is gevolgd. De Commissie constateert ook dat huidige leerroutes sterk verkokerd zijn en weinig ruimte bieden voor noodzakelijke (her)oriëntatie door mbo 2-studenten die bij instroom in het mbo nog geen onderbouwde studiekeuze kunnen maken of eerder een ‘verkeerde’ keuze hebben gemaakt. Tot slot constateert de CMMBO dat niveau 2-gediplomeerden die gaan werken meer dan gemiddeld een flexibel dienstverband hebben. Een goede, duurzame start op de arbeidsmarkt is voor hen daarom niet vanzelfsprekend.

Om het arbeidsmarkt- en doorstroomperspectief van mbo 2-opleidingen te versterken voor jongeren die op dit niveau zijn aangewezen, doet de Commissie vijf aanbevelingen.

Handhaaf en versterk het goede
De Commissie adviseert het goede arbeidsmarkt- en doorstroomperspectief van mbo 2-opleidingen in met name de beroepsbegeleidende leerweg te versterken via collectieve afspraken tussen sociale partners. Ook in branches waarin dit nu nog geen gemeengoed is, zoals de zakelijke dienstverlening. Verdere ontwikkeling van bbl-trajecten op de niveaus 3 en 4 kan (latere) doorgroei van mbo 2-gediplomeerden bevorderen.

Stimuleer domeinprogramma’s om arbeidsmarkt- en doorstroomperspectief te versterken
De Commissie pleit ervoor de oriëntatie- en doorstroomfunctie van opleidingen voor jongeren die nog twijfelen over hun studiekeuze te versterken. Domeinprogramma’s kunnen hierin een belangrijke rol spelen. De Commissie adviseert de Minister de randvoorwaarden voor domeinprogramma’s te verbeteren, zoals het verbreden van de domeinen en aanpassing van de prijsfactor van domeinen. Ook een ondersteuningsprogramma voor ontwikkeling van domeinprogramma’s, dat aansluit bij bestaande initiatieven van mbo-instellingen om het arbeidsmarktperspectief van niveau 2 opleidingen te vergroten, zorgt voor een impuls.

Versterk loopbaanontwikkeling van gediplomeerde mbo 2-schoolverlaters
De Commissie vindt dat niet het bereiken van een generieke startkwalificatie het einddoel is van het beroepsonderwijs, maar een goede, duurzame start op de arbeidsmarkt. De Commissie adviseert daarom loopbaanbegeleiding door mbo-instellingen van mbo 2-gediplomeerden die gaan werken voort te zetten gedurende hun eerste stappen op de arbeidsmarkt. Dit vergroot ook de kans dat deze jongeren (later) nog een vervolgopleiding willen volgen. Daarom bepleit de Commissie de taak van het mbo hiervoor beperkt uit te breiden en extra budget van de overheid in te zetten.

Monitoring van prestaties van instellingen
De Commissie is van mening dat studenten er vanuit mogen gaan dat een aangeboden mbo 2-opleiding, al of niet na doorstroom naar een hoger niveau, arbeidsmarktrelevant is. Monitoring van prestaties van instellingen vergroot het inzicht in het arbeidsmarktperspectief van hun niveau 2-opleidingen en kan een impuls geven aan effectieve maatregelen om het doorstroom- en arbeidsmarkperspectief te versterken. De Commissie adviseert de Minister het voortouw te nemen in de uitwerking van een monitor.

Werk verbeteringen in onderlinge samenhang uit
De Commissie adviseert de voorgaande aanbevelingen in onderlinge samenhang uit te voeren in een landelijk programma. Als eerste stap kan de Minister het initiatief nemen voor het aanstellen van een kwartiermaker om samen met betrokkenen een organisatie te ontwerpen voor een dergelijk programma.

Het advies van de CMMBO is tot stand gekomen op basis van drie deelstudies:

• Arbeidsmarktrelevantie MBO niveau 2 (ROA).
• MBO-instellingen en de arbeidsmarktrelevantie van het opleidingenaanbod op niveau 2 (SEOR).
• Literatuurverkenning arbeidsmarktperspectief van niveau 2-opleidingen (CMMBO).

Lees hier de kamerbrief waarin de Minister haar reactie op het advies van de Commissie heeft gegeven.