Op verzoek van de minister van OCW heeft de Commissie macrodoelmatigheidheid mbo (CMMBO) een advies uitgebracht over het arbeidsmarktperspectief en de doelmatigheid van creatieve mbo-opleidingen en de positie van vakinstellingen en roc’s hierin.

Tussen 2005 en 2016 is het aantal studenten van deze opleidingen flink toegenomen, vooral omdat meer mbo-instellingen deze opleidingen zijn gaan aanbieden. De omvang van de arbeidsmarkt voor creatief opgeleiden is hierbij achtergebleven en werkzaamheden zijn complexer geworden. Dit heeft er mede toe geleid dat de arbeidsmarktpositie van gediplomeerden van creatieve mbo-opleidingen doorgaans matig tot soms onvoldoende is. Dit in tegenstelling tot veel andere mbo-opleidingen waarvan het arbeidsmarktperspectief voldoende tot goed is. Relatief veel gediplomeerden van creatieve mbo-opleidingen stromen door naar vervolgonderwijs op een hoger niveau.

Om het arbeidsmarktperspectief van creatieve mbo-opleidingen te versterken, adviseert de Commissie het volgende:

Vergroot het inzicht in arbeidsmarktpositie van gediplomeerden
De Commissie constateert dat de beschikbaarheid van stageplaatsen voor in ieder geval creatieve opleidingen in de beroepsopleidende leerweg een ontoereikende indicator is voor het later kunnen vinden van betaald werk op het eigen niveau. Daarom adviseert de CMMBO aan de minister te bevorderen dat instellingen beter inzicht hebben in de positie van hun alumni op de arbeidsmarkt en in vervolgonderwijs. Zo kunnen instellingen gerichter hun zorgplicht arbeidsmarktperspectief invullen door het aanbod, volume of kwaliteit van hun opleidingen aan te passen in samenwerking met het werkveld.

Beperk volume en innoveer opleidingen Mediavormgeving en Specialist mode/maattechniek
De Commissie adviseert de minister het aanbod van opleidingen Mediavormgeving en Specialist Mode/maattechniek op gerichte wijze te beperken en innoveren. Uitgangspunt hierbij is dat de macrodoelmatigheid van de groei vanaf 2008 (invoering zorgplicht arbeidsmarktperspectief) door instellingen alsnog gemotiveerd wordt of deze groei anders beëindigd wordt. De groei van aantal studenten heeft vaak plaatsgevonden zonder evidente toegevoegde waarde t.a.v. bijvoorbeeld toegankelijkheid of kwaliteit. Vakinstellingen continueren de opleiding Mediavormgeving in de huidige omvang, mede omdat het totaal aantal studenten van deze instellingen in de onderzochte periode redelijk constant is gebleven.

Beëindig de huidige kwalificatiedossiers DTP en Artiesten
De Commissie ziet voor de opleidingen gebaseerd op de kwalificatiedossiers DTP en Artiesten structureel onvoldoende arbeidsmarktperspectief en adviseert de minister deze kwalificatiedossiers te beëindigen en relevante elementen te verwerken in andere dossiers. De redenen voor beëindiging verschillen per dossier.

Het advies van de CMMBO is tot stand gekomen op basis van drie deelstudies:

• Arbeidsmarktperspectief en Doorstroomkansen Creatieve MBO opleidingen (Kenniscentrum Creating 010 van Hogeschool Rotterdam),
• Arbeidsmarktrelevantie creatieve mbo-opleidingen (ROA),
• Ontwikkeling aanbod creatieve mbo-opleidingen (CMMBO).

In april 2018 heeft de Minister haar reactie gegeven op het advies van de Commissie.

Begin september 2019 heeft de minister van OCW in een brief aan de Tweede Kamer een reactie gegeven op het advies van SBB over de eventueel benodigde reductie van studenten in creatieve opleidingen en de daarop volgende reflectie van de CMMBO. Zij laat de Kamer weten voornemens te zijn om de zelfregulering een kans te geven in die zin dat uiteindelijk iedere instelling er zorg voor zal moeten dragen om te voldoen aan de zorgplicht arbeidsmarktperspectief. Wanneer zelfregulering niet leidt tot een selectieve aanpak van de reductie van studentenaantallen, zal de Minister een beroep doen op de adviesrol van de CMMBO.