Truck Academy: een rol voor het bedrijfsleven bij clustering in het mbo
Op verzoek van de minister van OCW heeft de CMMBO een themaonderzoek uitgevoerd naar de regionale samenwerking tussen mbo-instellingen en branches. Dit naar aanleiding van signalen dat meerdere brancheorganisaties overwegen om de voor hen relevante beroepsopleidingen te concentreren op een beperkt aantal mbo-instellingen (‘zwaartepuntvorming’) om de kwaliteit van de opleidingen en de instroom van studenten te verbeteren.

Het onderzoek heeft een aantal werkende principes voor samenwerking in kaart gebracht. Deze zijn hoofdzakelijk ontleend aan evaluatie van de Truck Academy’s: een initiatief van BOVAG om opleidingen bedrijfsautotechniek te concentreren. De CMMBO adviseert de minister om de rapportage onder de aandacht te brengen van SBB en het daarin vertegenwoordigde onderwijsveld en bedrijfsleven.

Daarnaast heeft de Commissie de, in haar ogen, meest waardevolle inzichten uit dit onderzoek met de minister gedeeld:

Initiatief vanuit branche:
Het rapport illustreert dat het initiatief voor zwaartepuntvorming is gekomen van de bracheorganisatie. Het onderwijsveld heeft hierop niet als collectief gereageerd, vanwege tegengestelde belangen van individuele scholen (al of niet beoogd als Truck Academy). Aangezien ook andere branches met kapitaalsintensieve opleidingen en (dreigend) tekort aan goed opgeleide werkenden overwegen tot concentratie van opleidingen te komen, is het gewenst dat het onderwijsveld hier een gezamenlijke visie op formuleert. SBB kan het platform zijn waar branches en onderwijsveld hun visies vervolgens afstemmen.

Geen bindende blauwdruk:
De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat afspraken op niveau van branche (met een hoge organisatiegraad) en onderwijsveld nooit alle individuele bedrijven en scholen zullen binden. Het eerst door de branche beoogde selectieve model ontwikkelt zich daarom gaandeweg naar een model gericht op kwaliteit dat open staat voor bedrijven en scholen die bereid zijn gezamenlijk in kwaliteit te investeren.

Samenwerking vooral op de werkvloer:
Opvallend is dat effectieve samenwerking vooral op het niveau van de werkvloer inhoud krijgt. Chefs van werkplaatsen en docenten denken vooral in termen van vakinhoud van het onderwijs. Dat is een gedeeld belang dat concurrentie overstijgt.

Relatie tussen doelmatigheid en kwaliteit:
Het rapport laat ook zien dat wanneer versnippering van het aanbod aan opleidingen wordt tegengegaan de bereidheid bij bedrijven en scholen om te investeren in de kwaliteit van opleidingen toeneemt.

Concentratie van opleidingen en toegankelijkheid:
Hoewel uit het onderzoek blijkt dat concentratie van opleidingen tot een betere kwaliteit kan leiden, hoeft dit nog niet automatisch tot meer instroom van studenten te leiden. Om instroom te bevorderen zullen bijvoorbeeld de meer centraal ontwikkelde opleidingen en leerroutes deels decentraal, in de woonregio van jonge studenten, uitgevoerd kunnen voeren.